Zwangerschap afbreken

Het is helder. De afwijking bij je kind of aandoening bij jezelf vinden jullie dusdanig zwaar dat je hebt besloten de zwangerschap af te breken. Met pijn in je hart staan jullie achter je keuze; jullie laten je kind komen, om het te laten gaan. Het proces van afscheid nemen komt er nu aan en zet opnieuw een verwerkingsproces bij je in gang.

Naast de medische kant heb je ook met allerlei praktische zaken te maken. Je zult merken dat je na deze keuze ineens ook voor veel andere keuzes staat. Zaken waar je beter voorafgaand aan de afbreking over na kunt denken, zodat je je daarna vooral kunt gaan richten op de zwangerschapsafbreking zelf.

Het besluit een gewenst kind te laten gaan is zwaar en doe je vooral omdat je er van overtuigd bent dat dit de juiste keuze is voor dit kind en je gezin. Het is een ingrijpend besluit wat nog lang voelbaar zal zijn in je leven. Iedereen zal dit verlies op een eigen wijze verwerken. Vind iemand waarmee je kunt praten, die luistert en je werkelijk hoort en die je kan troosten. Soms is dat je partner, soms juist absoluut niet. Er bestaat geen goede of slechte manier om dit te doen. Belangrijker is dat je je eigen weg hier in vindt, zonder elkaar daarbij onderweg uit het oog te verliezen.

opluchting en opzien tegen
Veel ouders ervaren opluchting. Niet omdat ze de zwangerschap gaan afbreken, maar omdat er een duidelijk besluit ligt waar ze achter kunnen staan. Na alle chaos is er eindelijk rust en hoeven ze niet meer (zo) te twijfelen over hun keuze. Er is weer even ruimte voor andere dingen.
Naast de opluchting zien ouders ook erg op tegen de dag van afbreken. De onomkeerbaarheid van dat proces valt hen zwaar, ook al is dit een keuze die zij zelf hebben gemaakt en waar ze achter staan. Er komt een einde aan een gewenste zwangerschap waardoor je je kind verliest en dat brengt een rouwproces met zich mee. Voor de moeder is dit vaak een extra ingrijpend proces, omdat dit alles zo direct met haar en haar lichaam verbonden is.

schuldgevoel en schaamte
Schuldgevoel is een veel gehoorde emotie. Ouders zijn geneigd om de schuld bij zichzelf neer te leggen. Ze voelen zich schuldig om hun keuze. Soms hebben ze het gevoel dat ze zelf aandeel hebben gehad in het ontstaan van een afwijking bij het kind. Of ze voelen zich schuldig omdat ze het gevoel hebben dat ze niet goed voor hun lichaam hebben gezorgd, waardoor ze nu ernstig ziek zijn geworden. Schuldgevoel kan verstikken, zeker als je dit binnenhoudt. Dus praat er over en uit je gevoel. Gevoelens als schaamte en schuldgevoel maken je rouwproces complexer. Ze leiden je af van de daadwerkelijke rouw en remmen het proces waar je in zit.

Niet zelden schamen ouders zich voor de keuze de zwangerschap af te breken. Maar ook anderen geven ouders het gevoel zich te moeten schamen of zich schuldig te moeten voelen. In de beleving van anderen was de handicap van het kind misschien niet zwaar genoeg, en had dit kind best geboren kunnen worden. De keuze van de ouders wordt niet begrepen en het wordt hen dus verweten dat ze tot deze keuze zijn gekomen. Ook, vaak goed bedoelde, reacties maken het je moeilijk. ‘Het was gewoon pech, maak maar zo snel mogelijk een nieuw kind.’ ‘Wees maar blij dat je geen kind met een handicap op de wereld zet.’ Het zijn woorden die hard binnen komen en kunnen het gevoel van schaamte en schuld versterken.

jaloezie en boosheid
Jaloers zijn op andere zwangere vrouwen en op mensen met kinderen is een zeer begrijpelijke reactie. Zij hebben immers wat jij gaat verliezen of al hebt verloren en dat doet pijn. Het kan zelfs vriendschappen of familiebanden negatief beïnvloeden. Het is voor veel mensen moeilijk om zo direct met verlies geconfronteerd te worden, terwijl anderen ogenschijnlijk blij en vrolijk genieten van hun gezinsleven. Ook de confrontatie met zwangeren en prille geboortes, zeker wanneer de zwangerschap ongeveer gelijk opgaat of de geboorte van het andere kind samenvalt met het moment dat jouw kind geboren had moeten worden, zijn zwaar. Het is zo overduidelijk wat er bij jullie mist en wat de ander op dat moment wel heeft.

Boosheid komt daar ook vaak bij. Je bent misschien boos op jezelf voor het laten uitvoeren van de test, waardoor je nu voor deze keuze bent komen te staan. Boos op jezelf, omdat je dat ene wijntje niet had moeten drinken, ook al wist je toen nog niet dat je zwanger was. Maar ook is de boosheid gericht op anderen; waarom zij wel en wij niet? Door boosheid en jaloezie vinden veel ouders het vaak moeilijk om zich onder de mensen te bevinden en werkelijk contact met anderen te maken.

verlies en rouw
Een zwangerschapsafbreking zet een proces van verlies- en rouwverwerking in. Met name de omgeving kan hier nog wel eens vreemd van opkijken; er is toch gedaan wat de ouders wilden, dus waarom dan dit verdriet? Je bent je zwangerschap alleen nooit gestart met als doel deze voortijdig af te breken. Het doel was na ongeveer 40 weken een gezond kind in je armen te houden. Als die droom uiteen spat, rouw je om het verlies van een gewenst kind. Een heel logische reactie.

Rouw verloopt voor iedereen anders. Er staat geen tijd of vastomlijnd traject voor. Onze maatschappij erkend vaak het verlies van een zwangerschapsafbreking niet, en men verwacht dat je snel de draad weer op zal pakken. Neem je tijd en doe in die tijd wat nodig is om te rouwen en dit verlies een plek te geven. Rouw loopt als een schaduw voor altijd met je mee. De ene keer valt hij bijna samen met je en de volgende keer ligt hij weer langgerekt voor je uit.

verbinding en afstoten
Juist in deze periode van rouw en verlies kun je veel liefde ervaren. Liefde voor je kind, liefde tussen jou en je partner, binnen je gezin, van familie en vrienden. Deze periode ervaren ouders vaak als heel hecht en in verbinding met elkaar, zeker wanneer jullie samen deze keuze hebben gemaakt en daar achter staan. Je wereld beperkt zich vaak ook echt even tot je gezin en misschien een kleine kring daar omheen.

Het tegengestelde kan ook gebeuren. We weten dat bijna de helft van de stellen die een zwangerschapsafbreking meemaakt uiteindelijk uit elkaar gaat. Niet gek als je ook weet dat mannen en vrouwen zo anders rouwen. Wanneer een man niet huilt, betekent het niet dat hij geen verdriet heeft. Wanneer een vrouw emotioneel onderuit gaat, betekent het niet dat zij nooit meer overeind krabbelt. Ja, jullie zullen anders zijn door deze ervaring en er zal een nieuw evenwicht gevonden moeten worden. Blijf naast je eigen proces ook het proces van de ander zien.

Juist nu kun je ook het contact met vrienden of familieleden verliezen. Het kan zijn dat anderen het te moeilijk vinden om hier mee om te gaan, of dat ze zich geen houding weten te geven. Sommigen zijn het gewoon ronduit niet eens met jullie besluit. Voel bij jezelf hoeveel waarde je hecht aan het contact en of je de energie hebt om die banden aan te halen. Soms lukt dat namelijk en soms moet je ze laten gaan. Gelukkig worden vriendschappen of familieverbanden in tijden als deze ook juist hechter. Soms krijg je steun uit onverwachte hoek en blijkt nu net die ene persoon van wie je het het minst verwacht jullie enorm tot steun te zijn.

De band met het kind is er voor de moeder eerder dan voor de man. Jij draagt het kind, Jij hebt het kind immers gedragen, misschien al voelen bewegen. De band tussen jou en je kind is er al snel. Sneller dan bij je partner, die vaak de band pas werkelijk op kan gaan bouwen na de geboorte. Daarnaast gebeurt dit alles met jou en jouw lichaam. In verwerking loopt iedereen in eigen tempo een eigen traject. Toch kunnen we een aantal algemene zaken benoemen die vaak gezien worden. Het hoeft echter niet zo te zijn dat je alles herkent of dat het bij jou ook zo gaat.

emotionele reactie
Vrouwen laten in zijn algemeenheid een meer emotionele reactie zien wanneer zij horen dat er iets mis is met hun kind of henzelf. Van vrouwen wordt een dergelijke reactie ook makkelijker geaccepteerd dan van mannen. Wanneer mannen dergelijk nieuws verwerken geven ze vaak een meer instrumentele reactie; zij zullen gaan handelen. Deze twee reacties, emotioneel en instrumenteel, zijn beiden normale reacties op deze abnormale gebeurtenis.

emoties uiten
Vrouwen huilen makkelijker dan mannen, praten meer over dingen die hen bezighouden en zoeken vaak troost bij anderen. Het ventileren van die emoties is soms belangijker dan dat er oplossingen komen. Sommige vrouwen worden heel strijdbaar, terwijl anderen juist verslagen op de bank zitten. Amper in staat nog iets te doen.

verwerking
Wanneer de beslissing eenmaal is gevallen en er wordt gekozen voor afbreken van de zwangerschap kom je als het ware in het oog van de orkaan te staan. De rust keert voor korte tijd weer even terug en de chaos van de afgelopen periode zwakt af. Er komt ook storm aan, want de dag van de afbreking komt dichterbij en het verwerken van dit alles brengt vaak veel teweeg.

Sta jezelf toe te rouwen om het kind dat je nu verliest. Jullie zijn de zwangerschap nooit aangegaan met het plan deze voortijdig af te breken, maar met de droom na ongeveer 40 weken een gezond kind in je armen te houden. Dat dit zo anders is gelopen brengt een proces van verliesverwerking en rouw met zich mee. Logisch. Je bent een gewenst kind verloren. Daar hoort een periode van rouw bij.

Er staat geeft tijd of vast patroon voor deze periode. Het is wel zo dat dit proces in de loop van de tijd wat zal afzwakken. Dat het af en toe ook weer opvlamt is ook begrijpelijk. Veel vrouwen hebben het bijvoorbeeld rond de uitgerekende datum hebben moeilijk. De confrontatie met dat wat er had moeten zijn, en er zo overduidelijk niet is, is dan groot. Daarnaast is je lijf ook aan het ontzwangeren en moeten ook die natuurlijke ritmes en processen weer hun plek gaan krijgen. Voor veel vrouwen is met name de eerste keer dat zij weer ongesteld zijn erg confronterend.

effect op je relatie
Deze situatie heeft een effect op je relatie. Wanneer je voor een keuze als deze gesteld wordt, ervaren veel mensen dit als een emotionele aardbeving waarbij je de brokstukken weer aan elkaar gelijmd moet zien te krijgen. In een proces als dit kun je dus makkelijk uit elkaar drijven. Geen enkel mens verwerkt dit op dezelfde manier. De kans dat je partner dit anders verwerkt dan jij is dus sterk aanwezig. Schrik daar niet van. Het zegt niets over jullie band of de kracht van jullie relatie. Zorg er voor dat je elkaar de ruimte biedt om hierin je eigen weg te vinden, maar raak elkaar onderweg niet kwijt. Dreigt dit wel te gebeuren, dan kan het raadzaam zijn contact te zoeken met een onafhankelijke derde, zoals bijvoorbeeld een psycholoog. Meestal zijn een kort aantal sessies voldoende om jullie weer nader tot elkaar te brengen.

De meeste gezinnen zijn traditioneel van samenstelling; moeder, vader en eventueel al eerder geboren kinderen. We zijn ons er van bewust dat niet elk gezin aan deze samenstelling voldoet. Toch gaan we bij het bespreken van zaken die de partner aangaan uit van die traditionele rolverdeling, omdat deze het meeste voorkomt.

instrumentele reactie
Een proces als dit kent geen vast patroon. Iedereen zal dit op een eigen wijze doorlopen. Wel kunnen we uitgaan van een aantal standaard reacties die we met regelmaat zien. In het algemeen is er een duidelijk verschil tussen de beleving van vrouwen en mannen. Daar waar vrouwen in de regel meer emotioneel reageren, reageren mannen vaak meer instrumenteel; ze gaan handelen. Mannen uiten hun zorg en verdriet door hun partner op te vangen, organisatorische zaken op zich te nemen en zijn er vaak op een meer rationeel mee bezig. Deze twee reacties, emotioneel en instrumenteel, zijn beiden normale reacties op deze abnormale gebeurtenis.

andere verwerking
Dat mannen hun gevoelens minder uiten hebben ze vaak vanuit hun opvoeding meegekregen; echte mannen huilen niet. Mannen hebben er vaak ook minder behoefte aan om over emotionele zaken te praten dan vrouwen. Wel zie je vaker lichamelijke klachten toenemen in tijden van stress. Dat je je partner niet ziet huilen wil niet zeggen dat er geen verdriet is. Mannen uiten hun verdriet op een andere manier. Wellicht merk je dat je partner minder geduld heeft, sneller boos of geïrriteerd is. Misschien zie je dat hij juist nu meer zorgtaken van je overpakt en jou probeert te ontzien of dat hij zich juist nu gaat storten op zijn werk.

verwerking
Wanneer de beslissing eenmaal is gevallen en er wordt gekozen voor afbreken van de zwangerschap kom je als het ware in het oog van de orkaan te staan. De rust keert voor korte tijd weer even terug en de chaos van de afgelopen periode zwakt af. Er komt ook storm aan, want de dag van de afbreking komt dichterbij en het verwerken van dit alles brengt vaak veel teweeg.

Voor mannen is dit vaak een ingrijpend proces wat in vergelijking met vrouwen in verwerking toch anders verloopt. Hun band met het kind start normaliter pas na de geboorte. In dit geval kan die band niet verstevigd worden, verder uitgroeien en zich ontwikkelen. Zij hebben het kind niet gedragen, niet in zich voelen bewegen. Een vader staat daarmee altijd op achterstand in contact met zijn kind. Bovendien is dit hele proces van afbreken niet direct met zijn lichaam verbonden. Dit alles maakt verschil in verwerking. In het algemeen zullen mannen vaak sneller in staat zijn hun dagelijkse leven weer op te pakken dan vrouwen. Dit neemt niet weg dat ook mannen te maken krijgen met verliesverwerking en rouw.

Sta jezelf toe te rouwen om het kind dat je nu verliest. Jullie zijn de zwangerschap nooit aangegaan met het plan deze voortijdig af te breken, maar met de droom na ongeveer 40 weken een gezond kind in je armen te houden. Dat dit zo anders is gelopen brengt een proces van verliesverwerking en rouw met zich mee. Logisch. Je bent een gewenst kind verloren. Daar hoort een periode van rouw bij. Er staat geeft tijd of vast patroon voor deze periode. Het is wel zo dat dit proces in de loop van de tijd wat zal afzwakken. Dat het af en toe ook weer opvlamt is ook begrijpelijk. Er zijn altijd momenten waarop je onverwacht met het verlies geconfronteerd wordt.

Veel mannen voelen zich tijdens de zwangerschapsafbreking machteloos, onzeker en hebben ze soms het gevoel een toeschouwer te zijn van het proces. Het lijkt voor hen vooral iets wat hun partner overkomt. Ze vinden het vaak moeilijk om te zien dat hun partner verdriet en pijn heeft en kunnen door hun eigen verdriet er misschien minder goed voor haar zijn dan ze zouden willen. Het is belangrijk dat je ook die gevoelens uit en deelt. Zo maak je de ervaring weer meer van jullie samen in plaats van twee losse sporen naast elkaar.

effect op je relatie
Deze situatie heeft een effect op je relatie. Wanneer je voor een keuze als deze gesteld wordt, ervaren veel mensen dit als een emotionele aardbeving waarbij je de brokstukken weer aan elkaar gelijmd moet zien te krijgen. In een proces als dit kun je dus makkelijk uit elkaar drijven.

Geen enkel mens verwerkt dit op dezelfde manier. De kans dat je partner dit anders verwerkt dan jij is dus sterk aanwezig. Schrik daar niet van. Het zegt niets over jullie band of de kracht van jullie relatie. Zorg er voor dat je elkaar de ruimte biedt om hierin je eigen weg te vinden, maar raak elkaar onderweg niet kwijt. Dreigt dit wel te gebeuren, dan kan het raadzaam zijn contact te zoeken met een onafhankelijke derde, zoals bijvoorbeeld een psycholoog. Meestal zijn een kort aantal sessies voldoende om jullie weer nader tot elkaar te brengen.

De kinderen die jullie misschien al hebben zijn ook partner in dit geheel. Hoe jong ook, zij zullen geraakt en beïnvloed worden door de beslissing die jullie nu hebben gemaakt. Wanneer je daar ruimte toe ziet, betrek ze dan bij wat er nu speelt. Uiteraard stem je daarbij je woorden af op hun leeftijd. Een peuter zul je anders benaderen dan een puber. Stop je eigen verdriet niet weg, maar leun ook niet te veel op je kinderen. Er zijn vast volwassenen in je omgeving die je tot steun kunnen en willen zijn. Denk niet te snel dat je kinderen er te jong voor zullen zijn om echt te begrijpen wat er is of dat het toch wel langs ze heen zal gaan. Kinderen zijn gevoelig voor sfeer en spanning en begrijpen meer dan je verwacht.

geef correcte informatie
Kinderen hebben behoefte aan duidelijkheid en eerlijke informatie. In sommige gevallen heb je al verteld dat er een baby in je buik zit. Je was eerst blij en enthousiast. Nadat je dit teleurstellende nieuws hebt ontvangen huil je misschien vaker dan normaal. Zonder context kan je peuter de schuld van jouw tranen bij zichzelf leggen. Wanneer je uitlegt dat je verdrietig bent omdat er iets met de baby in je buik niet goed is, of omdat je zelf heel erg ziek bent, haal je die lading weg. Je kunt onverwacht heel mooie gesprekken hebben met je kinderen over dit soort zware onderwerpen.

open sfeer
Creëer een open sfeer, waardoor er ruimte ontstaat voor je kind om over de situatie en het verlies te praten. Ook zij hebben een broertje of zusje verloren, en dat is ook voor hen een aangrijpend proces.

luister naar je kind
Wanneer je kind vragen stelt, hoor ze dan ook. Luister naar wat je kind wil weten en geef daar dan zo volledig en eerlijk mogelijk antwoord op. Kinderen kunnen heel open en direct in hun vragen zijn. Dat is als ouders soms best confronterend. Het is niet erg als ze je tranen zien, maar leg wel uit waarom die er zijn.

Het mooie van kinderen is ook dat ze alleen de vragen stellen die op dat moment in hun hoofd zitten. Na een uitleg die voor hen voldoende is gaan ze vaak ook meteen weer spelen. Die schakeling is voor het kind heel logisch, maar voor ouders soms lastig. Volg je kind. Als het meer vragen heeft komt het echt wel weer bij je terug.

houd herinneringen levend
Kinderen kunnen in verschillende periodes van hun leven vragen hebben over hun overleden broer of zus. In het begin staan alle details je nog scherp voor de geest, maar in de loop van de tijd gaan zaken toch wat vervagen. Het kan dus goed zijn voor je eigen verwerking, maar ook die van je kinderen om herinneringen levend te houden. Spreek met regelmaat met je kinderen over de overleden broer of zus, maak een fotoboek, huur een fotograaf in voor bij de begrafenis, hou nu een dagboekje bij. Zo kun je samen nog eens terugkijken op deze periode en kun je antwoord vinden op hun vragen.

Je krijgt meestal een aparte kamer waar je samen met je partner kunt verblijven. Vaak probeert men de geluiden van de andere bevallingen op de afdeling buiten te sluiten, maar dat lukt niet altijd. Sommige ouders vinden het horen van die geluiden pijnlijk, terwijl anderen daar minder moeite mee hebben. Wanneer je eenmaal weer thuis bent zul je ook dan geconfronteerd worden met baby’s, kinderen en zwangere vrouwen. Dat kan best moeilijk en confronterend zijn.

Afbreken van de zwangerschap kan op twee manieren; door middel van curettage en door middel van een opgewekte bevalling. Een curettage is meestal mogelijk bij een zwangerschap tot maximaal 14 weken en moet voorafgaan door een wettelijke bedenktijd van 5 dagen. Krijg je de uitslag na 13 weken en 6 dagen en wil je de zwangerschap afbreken, dan wordt de bevalling ingeleid in het ziekenhuis. Ook hier geldt een wettelijke bedenktijd van 5 dagen. Wanneer je een afspraak maakt voor een zwangerschapsafbreking krijg je een pil mee die je 36 uur voorafgaand aan de afbreking zelf thuis inneemt. De medicatie maakt de baarmoedermond wat weker. Op de dag van de zwangerschapsafbreking krijg je inwendig tabletjes ingebracht of krijg je medicatie via een infuus. Deze medicatie zorgt er voor dat je baarmoedermond zich opent en de bevalling gewoonlijk binnen 24 uur op gang komt. Wanneer je naar huis kunt is afhankelijk van het verloop van je bevalling of curettage.

wat neem je mee
Een curettage is meestal een dagopname. Toch kunnen zich onverwacht complicaties voordoen die maken dat je langer moet blijven. Een bevalling vindt meestal binnen 24 uur na de eerste medicatie plaats. Wanneer je weer naar huis mag is afhankelijk van een aantal zaken. Neem dus voor de zekerheid ook andere kleding, toiletspullen en dergelijke mee. Denk ook aan muziek of wat leesvoer. Het kan ook fijn zijn wat extra eten mee te nemen, zoals je dat bij een reguliere bevalling ook zou doen. Na de zwangerschapsafbreking zul je, net als na een voldragen zwangerschap, navloeien. Hoewel je van het ziekenhuis kraamverband krijgt is het wel handig ervoor te zorgen dat zelf ook kraamverband in huis hebt. Strak ondergoed houdt dat goed op zijn plaats.

Vergeet ook niet de spullen mee te nemen waar je je kind in wil leggen; omslagdoek, mandje of kistje, een dekentje. Wil je foto’s maken, zorg er dan voor dat je camera opgeladen is en er voldoende ruimte is op de geheugenkaart om alle foto’s te maken die je wil. Schroom niet om verpleging te vragen belangrijke momenten vast te leggen als jij zelf te druk bent. Wanneer zij daar gelegenheid toe hebben (medische handelingen gaan natuurlijk altijd voor) zullen de meesten gehoor geven aan dat verzoek.

herinneringen maken
Herinneringen maak je nu. Sommigen vinden het fijn om een dagboekje bij te houden, zodat je later kan teruglezen hoe die periode voor je was. Ook kan dat een prettige manier zijn om je andere kinderen eventueel verder te informeren wanneer zij daar vragen over gaan stellen. Je kunt ook foto’s maken van de geboorte of de begrafenis. Er zijn fotografen die zich hier speciaal op toe hebben gelegd. De foto’s kunnen je helpen in je eigen verwerking, maar ook vrienden en familie die niet aanwezig waren maar die zich wel een beeld willen vormen kun je dan de foto’s laten zien. Ook kun je vaak na de geboorte afdrukjes van de handjes en voetjes laten maken. Vraag de verpleging er naar. Meestal is er wel een stempelkussentje aanwezig op de afdeling.

emoties en verwerking
De dag van afbreken is voor de ouders vaak een heel zware dag. Het proces is vanaf een bepaald punt echt onomkeerbaar en het kan voor de ouders zwaar zijn zich te beseffen dat ze zelf een rol spelen in het beëindigen van het leven van hun kind. Eerder genoemde emoties kunnen sterk naar voren komen in deze periode.

Neem je tijd om je voor te bereiden op deze periode. Denk goed na over wat je nog voor je kind kan en wil doen, zeker wanneer dit dingen zijn die jou kunnen helpen bij de verwerking van dit alles. Het zou jammer zijn als je achteraf spijt hebt van dingen die je had kunnen doen, maar niet hebt gedaan omdat je het vooraf niet goed doordacht hebt.

Je lijf past zich in het algemeen snel aan de nieuwe situatie aan en zet het ontzwangeren in. Je hoofd kan dat lang niet altijd goed bijhouden. Het is niet ongebruikelijk dat je glimlacht om een borrel in je darmen, om je vervolgens te beseffen dat dat echt je darmen waren en niet het getrappel van je kind. De leegte in je lijf voelt vaak groot, wat het gemis versterkt. Je zwangerschapskleding zal weer moeten worden opgeruimd en de babykleertjes die je al had mogen (weer) naar zolder toe. Allemaal zeer confronterende stappen die je in die eerste weken na je verlies zult moeten gaan maken.

Wanneer je weer in staat bent te gaan werken verschilt per persoon. De één wil zo snel mogelijk weer aan de start, terwijl de ander juist meer tijd nodig heeft. In sommige gevallen wist men al van de zwangerschap en moet je nu uitleggen dat er een zwangerschapsafbreking heeft plaatsgevonden. Dat kan best moeilijke confrontaties opleveren. Overleg met je werkgever en kijk wat je aankan.

Door te kiezen voor zwangerschapsafbreking kom je ook voor een aantal andere keuzes te staan. Misschien wil je je kind verder laten onderzoeken om meer inzicht te krijgen in de lichamelijke afwijkingen. Kies je ervoor om je kind te begraven of te cremeren? Normaal zijn dit dingen waar je pas over na gaat denken nadat iemand is overleden, maar in dit geval heb je als het goed is wat tijd om daar vooraf al keuzes in te maken.

obductie
Voorafgaand aan de zwangerschapsafbreking wordt er door je gynaecoloog of de klinisch geneticus (erfelijkheidsdeskundige) met je besproken of je een obductie (lijkschouwing) wil laten uitvoeren op je kind. Door dit te doen kan er meer duidelijk gekregen worden over eventuele verder lichamelijke afwijkingen. Die afwijkingen zeggen misschien iets over de kans op herhaling van deze aandoening of afwijking bij een eventuele volgende zwangerschap. Bij de obductie worden kleine stukjes weefsel uit verschillende organen weggenomen. In sommige gevallen is het noodzakelijk om één of meerdere organen in zijn geheel weg te nemen. Hiervoor zal altijd eerst toestemming aan de ouders worden gevraagd. Ook kan er toestemming worden gevraagd voor bepaald röntgenonderzoek en een MRI. Een obductie is een mogelijkheid waar je als ouder gebruik van mag maken. Het is niet verplicht en zal niet gebeuren zonder de toestemming van de ouders.

aangifte bij gemeente
Levenloos geboren kinderen tot 24 weken zwangerschap hoef je niet aan te geven bij de gemeente, maar het mag wel .De gemeente heeft dan wel een bewijs van een arts nodig waaruit blijkt dat dit kind overleden is vóór de 24e week van de zwangerschap. Door je kind een voornaam te geven, geef je ook erkenning aan zijn  of haar bestaan. Het kind zal automatisch de achternaam van de vader krijgen wanneer de ouders getrouwd zijn. Je mag als ouders zelf, onafhankelijk van de duur van de zwangerschap, je kind bijschrijven in jullie trouwboekje. Wanneer je niet bent getrouwd kan het kind alleen de naam van de vader krijgen wanneer jullie het kindje tijdens de zwangerschap en voor het overlijden hebben erkend bij de gemeente.

begraven of cremeren
De Wet op de lijkbezorging (Wib) geeft een aantal regels rondom het begraven of cremeren van personen. Zo mag je een overledene niet eerder dan 36 uur na overlijden en niet later dan 6 werkdagen na overlijden begraven of cremeren. Ook mag je alleen begraven op een officiële begraafplaats of cremeren in een crematorium. Die regels gelden voor kinderen en volwassenen, maar bij kinderen gelden die regels pas wanneer het kind na 24 weken zwangerschap geboren is. Is je kind vóór 24 weken zwangerschap geboren en is het kind binnen 24 uur komen te overlijden, dan mag je zelf bepalen wat je met het overleden kind doet.

afscheid organiseren
In het algemeen zullen kinderen die overlijden als het gevolg van een zwangerschapsafbreking jonger zijn dan 24 weken zwangerschap. Als ouder hoef je je dus niet aan de wet te houden, maar er kan wel een hoop gedaan worden om jullie kind een afscheid te geven wat goed en passend voelt. Je kunt met je eigen verzekeraar contact opnemen om de voorbereidingen daarvoor te treffen. In een aantal gevallen keren verzekeraars uit coulance een bedrag uit om deze kosten te dekken, maar ze zijn daar niet toe verplicht. Sommige verzekeraars hebben een expliciete regeling voor dit soort jonge kinderen in hun polisvoorwaarden opgenomen. Ook zijn er uitvaartverzorgers die zich nadrukkelijk inzetten voor dit soort begrafenissen.
Het kan heel waardevol zijn om naast foto’s van de geboorte en de periode daarna, ook foto’s te hebben van de begrafenis of crematie. Het kan heel helend zijn om die foto’s samen terug te kijken of ze op de geboortedag er nog eens bij te pakken. Bovendien kun je je zo op de dag zelf volledig richten op het afscheid nemen van je kind. Ook kunnen je andere kinderen zo de herinneringen aan dit kind behouden.

De meeste ziekenhuizen bieden je een mandje aan waarin je je kind mee naar huis kunt nemen of begraven, mochten jullie daarvoor kiezen. Je kunt natuurlijk ook zelf voor een mandje of kistje zorgen. Er is behoorlijk wat keuze, zoals je op deze sites kunt zien. Je kunt ook zelf een dekentje of een knuffel maken, zoals je dat misschien ook wel had gedaan als dit kind voldragen was geweest. De huid van deze kinderen is nog doorschijnend en vaak te kwetsbaar om kleertjes aan te doen. Een omslagdoekje geven kan dan een mooie oplossing zijn. Bedenk je ook dat het goed kan zijn je kind te koelen totdat je het gaat begraven of cremeren.

mogelijkheden
Je kunt er voor kiezen om je kind na de geboorte achter te laten in het ziekenhuis. Zij zullen dan zorgen dat je kind gecremeerd wordt. De as wordt dan uitgestrooid op een speciaal kinderveld van de plaatselijke begraafplaats. Je kunt in dat geval niet bij de crematie zijn en ook niet bij de uitstrooiing van de as. Je kunt wel, als je dat wil, een bevestiging thuisgestuurd krijgen dat de verstrooiing van de as heeft plaatsgevonden.
Je kunt er ook voor kiezen om je kind zelf te laten cremeren. Een crematorium heeft dan wel een bewijs van een arts nodig waaruit blijkt dat dit kind overleden is vóór de 24e week van de zwangerschap. Het kan bij deze heel jonge kinderen voorkomen dat er weinig tot geen as overblijft, hoewel een crematorium dit altijd zal proberen te voorkomen. Je kunt de as verwerken in een sieraad, bewaren in een asbus, vermengen met inkt in een tatoeage of verf voor een schilderij. Uitstrooien van de as mag op een speciaal strooiveld of op open zee. Neem contact op met je gemeente wanneer je dit op openbare grond wil doen.

Ook ben je vrij om zelf een begraafplaats uit te zoeken. Dit kan een grafje zijn op een kerkhof, waar vaak speciale veldjes zijn voor deze jonge kinderen. De beheerder van de begraafplaats heeft dan wel een bewijs van een arts nodig waaruit blijkt dat dit kind overleden is vóór de 24e week van de zwangerschap. Je mag je kind ook in je eigen tuin begraven. Overdenk daarbij goed of je de mogelijkheid wil hebben bij verhuizing de overblijfselen mee te nemen of niet. Wil je je kind in openbare grond begraven, dan moet je daarvoor toestemming bij de gemeente voor vragen.