Twijfelen
Je gynaecoloog en/ of behandelend specialist hebben het vooral gehad over de medische gevolgen voor je kind of jezelf. En dan zit je nu thuis. Geschrokken van dit nieuws en vol van alle vragen die dit alles bij je oproept. Emotie en ratio lopen door elkaar. Wat komt er allemaal op je af, hoe kom je tot een besluit dat bij jullie past en waar moet je je op voor gaan bereiden?
ongeloof
Je staat ineens voor een keuze waarvan je nooit had gedacht dat je hem ooit zou moeten maken. Deze situatie slaat je uit het lood. Dat jullie dit nu moet overkomen. Ongeloof is een veel gehoorde emotie. De meeste ouders zullen vragen of er geen vergissing is gemaakt of hoe zeker deze uitslag is. In deze fase ben je wat verdoofd. De boodschap dringt nog niet helemaal tot je door. Erkennen dat dit de realiteit is lukt nu nog niet
boosheid en schuldgevoel
Sommige ouders zullen boosheid ervaren. Boos op het feit dat hen dit overkomt. Boos dat ze nu voor deze onmogelijke keuze staan. Boos op je lichaam, omdat je zelf ziek bent geworden. Boos op de wereld of op God. Ook wanneer je boos bent zul je moeite hebben de realiteit te erkennen. Wanneer je boos bent sta je in de vechthouding en wie vecht wil zich nog niet gewonnen geven.
Schuldgevoel is ook een emotie die je vaak hoort. Met name vrouwen voelen zich schuldig, omdat hun lijf niet heeft gedaan wat het volgens hen had moeten doen. Als één van de ouders dragers is van een genetische afwijking die is doorgegeven, kan dat ook een reden zijn om je schuldig te voelen. Schuldgevoel verlamd, maakt dat je ineen krimpt. Schuldgevoel kan het proces van erkennen en accepteren stagneren.
angst
Angst is een slechte raadgever, maar angst is in dit soort processen vaak wel sterk aanwezig. Angst voor de toekomst met een gehandicapt kind of juist angst om het proces van zwangerschapsafbreking aan te gaan. Zelfs angst om te moeten beslissen kan een rol spelen. Angst kan verlammen of je zelfs een beslissing laten maken waar je achteraf spijt van kan hebben. Al wat je niet uitspreekt wordt groter. Spreek je angsten dus hardop uit. Bespreek ze met de mensen die belangrijk voor je zijn. Daarmee maak je de angst kleiner en draag je hem samen.
verlies
Wanneer je de situatie wel kunt erkennen en kunt aanvaarden dat dit wel degelijk de realiteit is, zullen veel ouders een gevoel van verlies ervaren. Dit is een heel logische reactie. Wanneer je te horen hebt gekregen dat je kind een afwijking heeft, verlies je op zijn minst de droom een gezond kind te krijgen dat onbezorgd kan opgroeien. Logisch dus dat je verlies voelt, ongeacht welke keuze je daarna ook maakt. Het ervaren van verlies is vaak de start van rouw en acceptatie.
Ook wanneer je zelf ernstig ziek blijkt te zijn tijdens je zwangerschap, en je om die reden voor deze keuze staat, word je met verlies geconfronteerd. In veel van deze gevallen is er niets mis met je kind, maar is je eigen gezondheid in gevaar. Door te kiezen voor je eigen gezondheid, verlies je mogelijk je kind. Door te kiezen voor je kind, verlies je mogelijk je eigen gezondheid. Dit verlies zien en toelaten is je eerste stap in verwerking.
twijfel
Het is natuurlijk een open deur om deze emotie hier te beschrijven, maar toch doen we het. Het is logisch dat je twijfelt over je keuze. Het is ook niet niks om voor deze beslissing te staan. Het is een besluit waar je het de rest van je leven mee zal moeten doen. Twijfel maakt dat je even stilstaat, de situatie overdenkt en voelt wat bij jou past. Bij de één duurt die twijfelfase een kort moment, de ander twijfelt dagen of soms weken. Er is geen goede of foute beslissing. Wat telt is dat het jouw en jullie beslissing gaat zijn.
humor
Lach. Juist ook nu. Zwarte humor. Melig zijn met elkaar. Doe wat goed voelt. Lachen geeft nieuwe energie, het haalt de zwaarte weg voor een moment. Humor verbindt je met elkaar en laat zien dat niet alles alleen maar heftig is. Dus lach, zoek de luchtigheid juist op, maak flauwe woordspelingen, vind suffe versprekingen.
dankbaarheid en trots
Zelfs nu kun je dankbaar zijn voor deze situatie en je trots voelen op je kind of op jezelf. Wat bijzonder dat juist dit kind bij jullie is gebleven. Trots op het feit dat je dit kind mag dragen en het liefde mag laten voelen, voor hoe kort of hoe lang dan ook. Maak contact met je kind en laat het ook deze emoties voelen. Dit zal voor sommigen als heel natuurlijk voelen, en anderen zullen hier meer moeite mee hebben. Doe wat goed voelt, niets moet, maar hoe mooi zou het zijn als je in deze storm de liefde voor je kind niet vergeet.
emotionele reactie
Wanneer je nog twijfelt over jullie keuze sta je midden in de storm. Het is voor veel moeders een heel emotionele tijd, waarbij de zwangerschapshormonen meestal niet helpen om rustig te blijven. Je wordt heen en weer geslingerd tussen afbreken en behouden. Misschien weet je diep van binnen al wat je keuze gaat zijn, maar heeft het nog even tijd nodig voordat je het besluit ook werkelijk daadwerkelijk durft te nemen. Je ligt er ‘s nachts misschien wakker van terwijl je je een beeld probeert te vormen van beide scenario’s.
Vrouwen laten in zijn algemeenheid een meer emotionele reactie zien wanneer zij horen dat er iets mis is met hun kind of henzelf. Van vrouwen wordt een dergelijke reactie ook makkelijker geaccepteerd dan van mannen. Wanneer mannen dergelijk nieuws verwerken geven ze vaak een meer instrumentlel reactie; zij zullen gaan handelen. Deze twee reacties, emotioneel en instrumenteel, zijn beiden normale reacties op deze abnormale gebeurtenis.
emoties uiten
Vrouwen huilen makkelijker dan mannen, praten meer over dingen die hen bezighouden en zoeken vaak troost en herkenning bij anderen. Het ventileren van die emoties is soms belangijker dan dat er oplossingen komen. Sommige vrouwen worden heel strijdbaar, terwijl anderen juist verslagen op de bank zitten.
verwerking
Vaak heb je zelf geen of beperkte medische kennis, wat het maken van je keuze niet makkelijker maakt. Je krijgt in korte tijd veel informatie te verwerken en het is niet altijd even makkelijk om daar doorheen te komen. Je hebt op dit moment nog nauwelijks ruimte om met de verwerking te beginnen. Deze komt vaak pas nadat je een beslissing hebt gemaakt en je uit deze onzekerheid bent.
effect op je relatie
Deze situatie heeft een effect op je relatie. Wanneer je voor een keuze als deze gesteld wordt, ervaren veel mensen dit als een emotionele aardbeving waarbij je de brokstukken weer aan elkaar gelijmd moet zien te krijgen. In een proces als dit kun je dus makkelijk uit elkaar drijven.
Geen enkel mens verwerkt dit op dezelfde manier. De kans dat je partner dit anders verwerkt dan jij is dus sterk aanwezig. Schrik daar niet van. Het zegt niets over jullie band of de kracht van jullie relatie. Zorg er voor dat je elkaar de ruimte biedt om hierin je eigen weg te vinden, maar raak elkaar onderweg niet kwijt. Dreigt dit wel te gebeuren, dan kan het raadzaam zijn contact te zoeken met een onafhankelijke derde, zoals bijvoorbeeld een psycholoog. Meestal zijn een kort aantal sessies voldoende om jullie weer nader tot elkaar te brengen.
instrumentele reactie
Een proces als dit kent geen vast patroon. Iedereen zal dit op een eigen wijze doorlopen. Wel kunnen we uitgaan van een aantal standaard reacties die we met regelmaat zien. In het algemeen is er een duidelijk verschil tussen de beleving van vrouwen en mannen. Daar waar vrouwen in de regel meer emotioneel reageren, reageren mannen vaak meer instrumenteel; ze gaan handelen. Mannen uiten hun zorg en verdriet door de situatie te onderzoeken, informatie te verzamelen en zijn er vaak op een meer rationeel mee bezig. Deze twee reacties, emotioneel en instrumenteel, zijn beiden normale reacties op deze abnormale gebeurtenis.
andere verwerking
Mannen uiten in het algemeen hun gevoelens minder dan vrouwen. Het zit vaak in de opvoeding ingegoten; echte mannen huilen niet. Wel zie je vaker lichamelijke klachten toenemen in tijden van stress. Dat mannen zich minder uiten wil niet zeggen dat ze ook minder (goed) verwerken. Mannen verwerken dit gewoon op een andere manier dan dat vrouwen dat doen, en daar is niks mis mee.
effect op je relatie
Deze situatie heeft een effect op je relatie. Wanneer je voor een keuze als deze gesteld wordt, ervaren veel mensen dit als een emotionele aardbeving waarbij je de brokstukken weer aan elkaar gelijmd moet zien te krijgen. In een proces als dit kun je dus makkelijk uit elkaar drijven.
Geen enkel mens verwerkt dit op dezelfde manier. De kans dat je partner dit anders verwerkt dan jij is dus sterk aanwezig. Schrik daar niet van. Het zegt niets over jullie band of de kracht van jullie relatie. Zorg er voor dat je elkaar de ruimte biedt om hierin je eigen weg te vinden, maar raak elkaar onderweg niet kwijt. Dreigt dit wel te gebeuren, omdat je partner bijvoorbeeld een andere beslissing wil maken dan jij, dan kan het raadzaam zijn contact te zoeken met een onafhankelijke derde, zoals bijvoorbeeld een psycholoog. Hij kan jullie helpen elkaars standpunten weer te horen en toch samen tot 1 besluit te komen
geef correcte informatie
Kinderen hebben behoefte aan duidelijkheid en eerlijke informatie. In sommige gevallen heb je al verteld dat er een baby in je buik zit. Je was eerst blij en enthousiast. Nadat je dit teleurstellende nieuws hebt ontvangen huil je misschien vaker dan normaal. Zonder context kan je peuter de schuld van jouw tranen bij zichzelf leggen. Wanneer je uitlegt dat je verdrietig bent omdat er iets met de baby in je buik niet goed is, of omdat je zelf heel erg ziek bent, haal je die lading weg. Je kunt onverwacht heel mooie gesprekken hebben met je kinderen over dit soort zware onderwerpen.
open sfeer
Creëer een open sfeer, waardoor er ruimte ontstaat voor je kind om over de situatie en het verlies te praten. Dit alles gaat ook over hun broertje of zusje, en dat is ook voor hen een aangrijpend proces.
luister naar je kind
Wanneer je kind vragen stelt, hoor ze dan ook. Luister naar wat je kind wil weten en geef daar dan zo volledig en eerlijk mogelijk antwoord op. Kinderen kunnen heel open en direct in hun vragen zijn. Dat is als ouders soms best confronterend. Het is niet erg als ze je tranen zien, maar leg wel uit waarom die er zijn.
Het mooie van kinderen is ook dat ze alleen de vragen stellen die op dat moment in hun hoofd zitten. Na een uitleg die voor hen voldoende is gaan ze vaak ook meteen weer spelen. Die schakeling is voor het kind heel logisch, maar voor ouders soms lastig. Volg je kind. Als het meer vragen heeft komt het echt wel weer bij je terug
heb je tijd, neem hem dan
Wanneer je niet weet waar je voor zult kiezen, is het goed de tijd te nemen om tot een weloverwogen besluit te komen. In de verdere verwerking kan het je namelijk helpen wanneer je alles wat voor jou van belang is hebt onderzocht en afgewogen. Op die manier kom je tot een beslissing waar je achter kunt staan.
In de meeste gevallen heb je tijd, maar in een aantal gevallen zul je tijdsdruk ervaren. Artsen zullen in een aantal gevallen aandringen op een snelle beslissing, bijvoorbeeld wanneer jouw eigen leven in gevaar is. Maar ook wanneer je al bijna 24 weken zwanger bent zul je tijdsdruk ervaren, omdat de wettelijke grens voor zwangerschapsafbreking bij deze zwangerschapsduur ligt.
verzamel informatie
Benut je tijd en verzamel zoveel mogelijk informatie die voor jou relevant is. Ga naast informatie op internet of in folders ook eens het gesprek aan met ouders die de dagelijkse zorg dragen voor een kind met dezelfde afwijking of die voor eenzelfde keuze stonden. Zo leer je ook de dagelijkse realiteit beter kennen. Ook zijn er boeken waar je veel en goede informatie uit kunt halen. We hebben al veel websites voor je gevonden en een literatuurlijst voor je samengesteld.
praat met je partner
We gaan er van uit dat je deze beslissing samen met je partner maakt. Praat dus vooral met elkaar. Gun elkaar en jezelf de ruimte om te om te twijfelen, te onderzoeken en te gaan voelen wat bij jou en jullie past. Het kan dan prettig zijn om dit met je partner te bespreken in de wetenschap dat je er 5 minuten later weer helemaal anders over kan en mag denken. Gun elkaar dus deze ruimte en weet dat het ok is om van mening te wisselen. Net zo lang als nodig is om tot een beslissing te komen dat voor jullie beiden goed voelt.
Misschien zit de één verslagen op de bank tot weinig meer in staat, terwijl de ander internet opduikt om alle informatie te vinden die er maar te vinden valt. Het zijn normale reacties op deze abnormale situatie. Schrik er dus niet van als je partner heel anders reageert dan jij. Het zegt niets over jullie relatie of over hoe goed je elkaar dacht te kennen. Jullie staan nu beiden even in overlevingsmodus en overleven doe iedereen nu eenmaal op zijn eigen wijze.
praat met je kinderen
De kinderen die jullie misschien al hebben zijn ook partner in dit geheel. Hoe jong ook, zij zullen geraakt en beïnvloed worden door de beslissing die jullie nu zullen gaan maken. Wanneer je daar ruimte toe ziet, betrek ze dan wat er nu speelt. Uiteraard stem je daarbij je woorden af op hun leeftijd. Een peuter zul je anders benaderen dan een puber. Denk niet te snel dat ze er te jong voor zullen zijn om echt te begrijpen wat er is of dat het toch wel langs ze heen zal gaan. Kinderen zijn gevoelig voor sfeer en spanning en begrijpen meer dan je verwacht.
Kinderen hebben behoefte aan duidelijkheid en eerlijke informatie. In sommige gevallen heb je al verteld dat er een baby in je buik zit. Je was eerst blij en enthousiast. Nadat je dit teleurstellende nieuws hebt ontvangen huil je misschien vaker dan normaal. Zonder context kan je peuter de schuld van jouw tranen bij zichzelf leggen. Wanneer je uitlegt dat je verdrietig bent omdat er iets met de baby in je buik niet goed is, of omdat je zelf heel erg ziek bent, haal je die lading weg. Je kunt onverwacht heel mooie gesprekken hebben met je kinderen over dit soort zware onderwerpen.
praat met anderen
Het is logisch om het gesprek aan te gaan met diverse zorgverleners. Zij zijn het gewend om dit soort gesprekken te voeren en zullen je graag te woord staan en ondersteunen in dit traject. Daarnaast kan het verhaal en de afwegingen van iemand anders in een soortgelijke situatie je aan het denken zetten over je eigen situatie. Hoe deden anderen dit? Welke keuze hebben zij gemaakt en waarom? Wat was voor hen doorslaggevend? Ervaringsdeskundigen kunnen je helpen jouw eigen grenzen en afwegingen helder te krijgen. Je vindt op deze site ervaringsverhalen. Een aantal van onze ervaringsdeskundigen staan je graag ook persoonlijk te woord. Bel of mail ons zodat we jullie aan elkaar kunnen koppelen.
Ook is het voorstelbaar dat je dit bespreekt met mensen die je na staan. Je (schoon)ouders, broers en zussen, goede vrienden en familie. Dat contact kan heel warm en open zijn, waarbij er ruimte is om je zorgen en afwegingen te bespreken. Als het goed is gunnen ze je ruimte om te twijfelen en te onderzoeken. In sommige gevallen zul je echter ook mensen treffen die in jouw geval wel zouden weten wat ze zouden doen. Sommigen zijn ronduit voor het afbreken van de zwangerschap of juist erg voor het behouden daarvan. Lastig als je zelf nog niet weet waar je voor wil kiezen, omdat de stelligheid van anderen jou een kant op kan duwen die je misschien helemaal niet wil. Bedenk dus goed met wie je dit deelt. Schroom niet om het gesprek te stoppen als dat gesprek je niet helpt zaken op een rij te krijgen. Probeer in contact met jezelf en je partner te blijven. Het is een beslissing waar jullie mee verder zullen moeten gaan.
jullie besluit
Ergens in het proces van praten, onderzoeken, aftasten en afwegen komt er een besluit bovendrijven. Jullie besluit. In de meeste gevallen weet je dat het goed is wanneer er na al deze chaos weer rust terugkeert. Je blijft bij dit besluit en ook de dag erna voel je dat nog steeds zo. Met dit besluit ga je naar je gynaecoloog en ga je je met hem of haar voorbereiden op het behouden of het afbreken van de zwangerschap.