Zwangerschap afbreken

curettage
Een curettage is meestal mogelijk bij een zwangerschap tot maximaal 14 weken en moet voorafgaan door een wettelijke bedenktijd van 5 dagen. Bij een curettage wordt het kind en het omliggende weefsel operatief verwijderd en ben je onder algehele narcose wanneer de ingreep plaatsvindt. Het is na de ingreep niet meer mogelijk om je kind te zien of om bijvoorbeeld voetafdrukjes of iets dergelijks te maken. Ook zijn de opties voor nader onderzoek vaak beperkt.
Vaak kun je na de ingreep dezelfde dag nog naar huis. Bij veel bloedverlies kun je een bloedtransfusie nodig hebben en zul je langer in het ziekenhuis moeten blijven. Deze ingreep heeft een zeldzame complicatie; het perforeren van de baarmoeder. In dat geval zul je ook langer opgenomen worden in het ziekenhuis.
De korte opnameduur en het feit dat je volledige onder narcose bent tijdens deze vorm van zwangerschapsafbreking wordt door veel ouders als positief gezien. Bedenk je wel dat je kind niet meer hebt kunnen zien, je geen kans hebt gehad afscheid te nemen of foto’s van je kind hebt kunnen maken. De ervaring leert dat juist dat soort zaken ouders tot steun zijn in hun verwerking.

bevallen
Krijg je de uitslag na 14 weken en wil je de zwangerschap afbreken, dan wordt de bevalling ingeleid in het ziekenhuis. Ook hier geldt een wettelijke bedenktijd van 5 dagen. Wanneer je een afspraak maakt voor een zwangerschapsafbreking krijg je een pil mee die je 36 uur voorafgaand aan de afbreking zelf thuis inneemt. Veel vrouwen vinden dat een psychisch zware stap, omdat je daarmee een begin maakt met de zwangerschapsafbreking. De medicatie maakt de baarmoedermond wat weker. Op de dag van de zwangerschapsafbreking krijg je inwendig tabletjes ingebracht of krijg je medicatie via een infuus. Deze medicatie zorgt er voor dat je baarmoedermond zich opent en de bevalling gewoonlijk binnen 24 uur op gang komt. Het duurt vaak even voordat de eerste tekenen van bevallen zich aandienen. Het is niet ongebruikelijk dat na een rustige eerste fase de bevalling ineens snel vordert. De bevalling kan gepaard gaan met bloedverlies en een gevoel dat op menstruatiepijn lijkt.

Wanneer je naar huis kunt is afhankelijk van het verloop van je bevalling. Bij een vroege zwangerschap gebeurt het vaak dat de placenta niet spontaan loskomt. Een operatieve verwijdering van de placenta is dan noodzakelijk, waarbij je dan onder algehele narcose bent. Ook kan het gebeuren dat je veel bloed verliest, waardoor er in sommige gevallen een uitgebreidere spoedoperatie noodzakelijk is om de bloeding te stoppen.

Voor een goed verloop van de verwerking wordt meestal aangeraden voor een bevalling te kiezen. Veel vrouwen ervaren het als een natuurlijke handeling die ze voor het kind kunnen doen binnen een verder onnatuurlijk proces. Dat gevoel helpt ze om de zwangerschapsafbreking later een goede plek te geven.

Bevallen op zichzelf is meestal een ingrijpend proces in het leven van mensen. Een zwangerschapsafbreking is naast lichamelijk ook psychisch zwaar. Je breekt een zwangerschap af die heel gewenst was. De pijn die gebruikelijk bij een bevalling aanwezig is, kan een steeds opnieuw terugkerende herinnering zijn aan het feit dat de afbreking nu echt gaande en dus onomkeerbaar is. Pijnbestrijding kan je in dat proces dus goed ondersteunen en kan door middel van een pethidine injectie of een ruggenprik. Veel vrouwen kiezen er voor om één van de twee inderdaad in te zetten. Ze willen het zichzelf niet moeilijker maken dan het op dat moment al voor ze is.

pethidine injectie
Pethidine is een morfine-achtige stof die door middel van een spuit in je bil of bovenbeen toegediend wordt. Deze prik werkt 2 tot 4 uur en heeft als bijwerking dat het je wat suf maakt. Er bestaat dus een kans dat je je bevalling niet helemaal bewust meemaakt. De één vindt dat een nadeel en de ander vindt dat juist prettig. De spuit wordt toegediend door een gynaecoloog of verloskundige.

ruggenprik
Bij een ruggenprik raakt het onderste deel van je lichaam verdoofd. Het grote voordeel is dat je vrijwel geen pijn meer ervaart en helemaal helder bent en blijft tijdens je bevalling. Je maakt dus alles bewust mee. Bovendien zul je je wat makkelijker kunnen ontspannen, doordat de pijn weg is. Er kleven ook wat nadelen aan de ruggenprik. Jeuk, misselijkheid en overgeven komen relatief vaak voor. Ook zijn bloeddrukdaling, vertraging van de hartslag en benauwdheid bekende bijwerkingen. Je zult dus extra gemonitord worden wanneer er een ruggenprik geplaatst is. De extra monitoring en het feit dat je minder tot geen controle hebt over je onderlichaam met zich mee dat je in je bewegingsvrijheid beperkt wordt. In een klein aantal gevallen kan de verdovingsvloeistof zich niet goed verspreiden, waardoor je de verdoving maar aan 1 kant van je lichaam zult voelen. In dat geval kan de ruggenprik verplaatst of opnieuw ingebracht worden. Een ruggenprik geeft een zeer kleine kans op blijvende schade door bijvoorbeeld een infectie (kans van 1 op 250.000) waarbij er blijvende verlammingsverschijnselen zijn.

In sommige gevallen (zoals stollingsstoornissen met een verhoogde bloedingsneiging) bestaat er een contra-indicatie voor een ruggenprik.
Een keizersnee wordt nooit op voorhand aangeboden. Een keizersnee lijkt misschien een prettige manier om je zwangerschap af te breken, maar er kleven grote nadelen aan. Medisch gezien is het niet verantwoord om een onnodige operatie uit te voeren. Bovendien is het een lichamelijk zware operatie met een relatief langdurige herstelperiode. Daarnaast heeft het gevolgen voor een eventueel volgende zwangerschap. Er bestaat bijvoorbeeld de kans dat het litteken scheurt tijdens de bevalling. De ervaring leert dat een keizersnee voor de verwerking niet de beste weg is. Dit zal dan ook slechts in zeer uitzonderlijke gevallen worden toegepast en in principe alleen als een inleiding niet lukt of gepaard gaat met complicaties die een operatie noodzakelijk maakt.

Voorafgaand aan de zwangerschapsafbreking wordt er door je gynaecoloog of de klinisch geneticus (erfelijkheidsdeskundige) met je besproken of je een obductie (lijkschouwing) wil laten uitvoeren op je kind. Door dit te doen kan er meer duidelijkheid gekregen worden over eventuele verder lichamelijke afwijkingen. Die afwijkingen zeggen misschien iets over de kans op herhaling van deze aandoening of de betreffende afwijkingen bij een eventuele volgende zwangerschap. Bij de obductie worden kleine stukjes weefsel uit verschillende organen weggenomen. In sommige gevallen is het noodzakelijk om één of meerdere organen in zijn geheel weg te nemen. Hiervoor zal altijd eerst toestemming aan de ouders worden gevraagd. Ook kan er toestemming worden gevraagd voor bepaald röntgenonderzoek en een MRI. Een obductie is een mogelijkheid waar je als ouder gebruik van mag maken. Het is niet verplicht en zal niet gebeuren zonder de toestemming van de ouders.

Je kunt er voor kiezen om je kind na de geboorte achter te laten in het ziekenhuis. Zij zullen dan zorgen dat je kind gecremeerd wordt. De as wordt dan uitgestrooid op een speciaal kinderveld van de plaatselijke begraafplaats. Je kunt in dat geval niet bij de crematie zijn en ook niet bij de uitstrooiing van de as. Je kunt wel, als je dat wil, een bevestiging thuisgestuurd krijgen dat de verstrooiing van de as heeft plaatsgevonden. Wat je rechten en plichten zijn als je dit zelf op je wil nemen kun je lezen in het hoofdstuk praktisch.

Na een zwangerschapsafbreking zul je, net als na een gewone bevalling, moeten ontzwangeren. Je hormoonhuishouding moet weer zijn normale weg vinden. Je zult, net als na een gewone bevalling, een aantal weken vloeien. Het bloedverlies zal wel na een aantal dagen minder zijn. Mocht het bloedverlies langer dan 3 weken duren of wanneer er plotseling stolsels loskomen wordt geadviseerd contact op te nemen met je ziekenhuis. Dit moet je ook doen wanneer je verhoging of koorts hebt. Het kan zijn dat er een stukje placenta is achtergebleven wat is gaan ontsteken.

Meestal komt de melkproductie gewoon op gang, zeker wanneer de zwangerschapsafbreking na 18 weken gebeurt. Sommige vrouwen  willen die stuwing niet voelen en slikken daarom medicijnen die stuwing tegengaan. Anderen geeft het juist het gevoel dat er tenminste nog iets natuurlijks gebeurt binnen dit onnatuurlijke proces van afbreking. Zij kiezen er dan bewust voor geen medicatie te slikken. In de meeste gevallen houdt de stuwing een dag of 4 aan. Wat kan helpen is het dragen van een goede, strakke sport bh. Leg bij voorkeur geen koude kompressen op je borsten, aangezien dit borstontsteking in de hand kan werken. Probeer je borsten zo min mogelijk aan te raken of te masseren en kolf de melk niet af. Dit houdt de stuwing alleen maar in stand.

Na een aantal weken heb je nog een gesprek met je gynaecoloog. Je kunt dan vragen stellen over medische zaken, maar er is ook ruimte voor jouw en jullie emoties. Ook wordt de kans op herhaling bij een eventuele volgende zwangerschap met je besproken. Als er verder onderzoek bij je kind is gedaan, dan is de uitslag daarvan meestal ook op dat moment bekend en zal met jullie worden besproken. Het is handig om de vragen die je hebt op te schrijven, zodat je zeker weet dat je alles besproken hebt wat je wilde bespreken.

Vaak is het ook mogelijk om nog een nagesprek te hebben met een deskundige die zich vooral bezighoudt met verliesverwerking. Meestal wordt die mogelijkheid al top de dag van de zwangerschapsafbreking met je besproken en desgewenst wordt er alvast een afspraak voor jullie ingepland.

Meer informatie over verwerking vind je in het hoofdstuk praktisch.